Τετάρτη 30 Ιουνίου 2010

ΛΥΣΙΑΣ ΥΠΕΡ ΜΑΝΤΙΘΕΟΥ ΠΡΟΟΙΜΙΟ 1 - 3

Μετάφραση
Αν δεν ήξερα καλά, κύριοι βουλευτές, ότι οι κατήγοροι επιθυμούν με κάθε τρόπο να με βλάψουν, θα τους χρωστούσα μεγάλη ευγνωμοσύνη γι'αυτήν την κατηγορία। Γιατί πιστεύω πως για όσους έχουν συκοφαντηθεί άδικα είναι αίτιοι μεγάλων καλών αυτοί, οι οποίοι τους αναγκάζουν να λογοδοτήσουν για τις πράξεις της ζωής τους. Εγώ δηλαδή έχω εμπιστοσύνη στον εαυτό μου τόσο πολύ, ώστε ελπίζω ότι, κι αν ακόμα κάποιος είναι κατά τύχη άσχημα προδιατεθειμένος απέναντι μου, όταν με ακούσει να μιλώ για όσα έχω κάνει, θα αλλάξει γνώμη και θα με θεωρήσει πολύ καλύτερο από δω και πέρα. Και έχω την αξίωση, κύριοι βουλευτές, αν σας υποδείξω αυτό μόνο, δηλαδή ότι είμαι ευνοϊκά διατεθειμένος στο τωρινό πολίτευμα και ότι έχω αναγκαστεί να πάρω μέρος στους ίδιους αγώνες με σας, να μην έχω καμιά παραπάνω ωφέλεια πια' αν όμως ολοφάνερα έχω ζήσει και ως προς τα άλλα (τον ιδιωτικό και δημόσιο βίο μου) χωρίς υπερβολές και πολύ διαφορετικά από τη φήμη (μου) και από τα λόγια των εχθρών μου, σας παρακαλώ εμένα να με εγκρίνετε ως βουλευτή, αυτούς όμως να τους θεωρήσετε πως είναι κακοί. Και πρώτα θα αποδείξω πως δεν υπήρξα ιππέας ούτε βρισκόμουν στην Αθήνα κατά την εποχή των τριάντα Τυράννων ούτε συμμετείχα στο πολίτευμα που τότε εφαρμόστηκε.
Λεξιλογικά-Ερμηνευτικά σχόλια
συνῄδη: σύνοιδα
Ομόρριζα: είδος, είδωλο, είδηση, συνειδητοποιώ, ειδικός, ιδέα, ιδανικό, ιστορία.
ὦ βουλή: Είχαν ετήσια θητεία και δεν μπορούσαν να επανεκλεγούν. Η βουλή ασκούσε έλεγχο στους νέους βουλευτές τόσο για το μέχρι τότε ιδιωτικό και δημόσιο βίο τους, όσο και καθ'όλη τη διάρκεια της θητείας τους. Κατηγορίες για παραπτώματα βουλευτών οδηγούσαν στην αποβολή τους από τη βουλή. Η βουλή συνεδρίαζε κάθε μέρα, εκτός τις γιορτές. Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης συνεδρίαζε και τη νύχτα. Οι τακτικές συνελεύσεις γίνονταν στο Βουλευτήριο, ενώ οι έκτακτες στην Ακρόπολη, στα νεώρια του Πειραιά και στα Ελευσίνια. Ένα από τα έργα της βουλής ήταν η κατάρτιση των "προβουλευμάτων", δηλαδή η επεξεργασία των νόμων και των θεμάτων που επρόκειτο να συζητηθούν στην Εκκλησία του δήμου.
τοῑς κατηγόροις: Τα ονόματα των κατηγόρων του Μαντιθέου δεν είναι γνωστά, καθώς δεν αναφέρονται πουθενά μέσα στο λόγο.
διαβεβλημένους: διά+βάλλομαι
Ομόρριζα: Αναβάλλω, περιβάλλον, βολή, προβολέας, υπερβολή, διάβολος, εμβὀλιο, βελόνι, εμβέλεια, βλήμα, απόβλητα.
φαίνωμαι: Ομόρριζα: φανερώνω, εμφανίζομαι, φανάρι, φαινόμενο, έμφαση, φάντασμα, πρωτοφανής, επιφανειακός, απόφαση.
οὐχ ἵππευον: Αναφορά του Μαντίθεου στην τάξη των ιππέων, μια από τις τέσσερις τάξεις στις οποίες χωρίζονταν οι Αθηναίοι με βάση το εισόδημα τους. Κατά τον Πλούταρχο "ιππείς" ήταν αυτοἰ που εἱχαν τη δυνατότητα να τρέφουν άλογο για να υπηρετήσουν στο ιππικό με ετήσιο εισόδημα 300 μηδίμνους σιτηρών.
Ἐπί τῶν τριάκοντα: Πρόκειται για 30 Αθηναίους άρχοντες που ανέλαβαν τη διακυβέρνηση της Αθήνας μετά την παράδοσή της στους Λακεδαιμονίους. Ανέλαβαν την εξουσία τον Απρίλιο του 404 π.Χ κυβερνώντας αυταρχικά, άδικα και απάνθρωπα, επιβάλλοντας τον τρόμο, διώκοντας πολίτες και μετοίκους και δημεύοντας περιουσίες. Το καθεστώς αυτό καταλύθηκε στα τέλη του καλοκαιριού το 403 π.Χ οπότε αποκαταστάθηκε η δημοκρατία.
Πώς επιτυγχάνει την εύνοια και την πρόσεξιν;
α. Έχει αυτοπεποίθηση: είναι πεπεισμένος για την πρόθεση των κατηγόρων "κακῶς ποιεῑν"
β. εντυπωσιάζει: χρησιμοποιεί ένα έξυπνο παράδοξο για να πρωτοτυπήσει:
ευγνωμονεί τους αντιπάλους του που του δίνουν την ευκαιρία ν΄αποδείξει την αθωότητά του αλλά και το δικό τους ποιόν:
"μεταμελήσειν...ηγήσεσθαι"
"δέομαι υμῶν εμέ ... χείρους εἷναι": ΕΥΝΟΙΑ
"ἐπειδάν...ἀκούση": ΠΡΟΣΕΞΙΣ
Πώς επιτυγχάνει την ευμάθειαν (κατατόπιση);
Δίνοντας μια πρόγευση για το τι θα προσπαθήσει να αποδείξει:
"ὡς εύνους εἰμί...ὑμῑν"
Ποιά περίοδος λόγου αποτελεί την πρόθεσιν;
"πρῶτον δε...πολιτείας"
Ποιές ήταν οι απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανάληψη δημόσιου αξιώματος;
α. τα δημοκρατικά φρονήματα κι οι αγώνες για τη δημοκρατία σε χαλεπούς καιρούς όπως την εποχή των Τριάκοντα, συγκινούσαν ιδιαίτερα τους Αθηναίους.
β. το κατάλληλο ήθος (μετρίως βεβιωκώς): Βασικό ιδανικό των αρχαίων Ελλήνων ήταν το μέτρο. Απέφευγαν κάθε τι ακραίο και στην ιδιωτική και στη δημόσια ζωή τους. Έτσι πετύχαιναν να δίνουν μια εικόνα εσωτερικής αξιοπρέπειας και μετρημένης ελευθερίας.
γ. δοκιμάζειν: Για να διασφαλίζεται η σωστή λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος έπρεπε κάθε πολίτης, προκειμένου ν΄ασκήσει ένα αξίωμα, να υποβληθεί σε δοκιμασία:
1। εξακρίβωση της καταγωγής του (γνήσιος Αθηναίος)
2। μάρτυρες να βεβαιώσουν αν σεβόταν τους γονείς του, αν είχε εκπληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις, αν πλήρωνε φόρους κι αν λάτρευε τους Θεούς της πόλης
३। οποιοσδήποτε μπορούσε ν΄απευθύνει κατηγορία που εκείνος έπρεπε ν΄αντικρούσει.
Σε ποια σημεία του κειμένου ο Μαντίθεος προβάλλει το άμεμπτο ήθος του άμεσα κι έμμεσα;
ΑΜΕΣΑ
σφόδρα εμαυτῶ πιστεύω
βελτίω με ηγήσεσθαι
εύνους ειμί
φαίνωμαι μετρίως βεβιωκώς
ΕΜΜΕΣΑ
αδίκως διαβεβλημένοις
μετέχειν ὑμῑν
τούτους χείρους εἷναι
Διακρίνετε την ηθοποιϊα
Ήθος του λέγοντος (βλέπε παραπάνω)
Ήθος του αντιπάλου: "κακῶς εμέ ποιεῑν", "τούτους χείρους εἷναι"
Ήθος του ακροατηρίου:"των αυτων κινδύνων ὑμῑν": Η συμμετοχή σε δημοκρατικούς αγώνες συγκινούσε τους Αθηναίους.